Önemli bir politika değişikliği olarak, Çin bu yıl yaklaşık 2 trilyon yuan (284 milyar dolar) değerinde devlet tahvili ihraç etme planlarını açıkladı. Bu ihraçtan elde edilecek fonlar, tüketim malları alımlarını ve çocuk desteğini sübvanse etmek için ayrılacak ve böylece servetin doğrudan hanehalkları’nın eline geçmesi hedefleniyor.
Bu hamle, Çin’in geleneksel yatırım odaklı büyüme modelinden bir sapma olarak görülüyor ve 2024 yılı büyüme hedefine ulaşmak için hanehalkı talebini canlandırma girişimi olarak değerlendiriliyor.
Ekonomist’ler uzun süredir Pekin’e, Japonya’nın 1990’larda yaşadığına benzer uzun süreli düşük büyüme döneminden kaçınmak için tüketimi artırmaya odaklanması çağrısında bulunuyordu. Teşvikin, Çin’in büyümesinin 2024’te yaklaşık %5’e yükselmesine yardımcı olması bekleniyor; bu, son dönemdeki beklentilerin altında kalan ekonomik performanstan bir toparlanma anlamına geliyor.
Çin’deki mevcut ekonomik model, gayrimenkul, altyapı ve sanayi alanlarında yoğun yatırımlarla karakterize edilmiş, bu da aşırı kapasiteye ve yatırım getirilerinin azalmasıyla birlikte borçlarda önemli bir artışa yol açmıştı. Ekonomist’ler, Çin’de hanehalkı harcamalarının yıllık ekonomik çıktının %40’ından az olduğuna, bunun küresel ortalamanın yaklaşık 20 puan altında olduğuna, yatırımın ise 20 puan üzerinde olduğuna dikkat çekiyor.
Bu dengesizliği gidermek hızlı bir çözüm değil. Japonya’nın 1991’de en düşük seviyeye ulaştıktan sonra ekonomik çıktısının tüketim payını 10 puan artırması 17 yıl sürdü.
Carnegie China’da kıdemli araştırmacı olan Michael Pettis, mevcut mali çabanın gerçek bir yapısal yeniden dengelemeyi göstermediğini ifade etti. Bunun yerine, hanehalkları’nın yatırım ve üretimi sübvanse ettiği eğilimi tersine çeviren önemli bir ekonomik model değişikliği gerekiyor.
Mevcut sosyoekonomik politikalar tarihsel olarak tüketim yerine yatırımı desteklemiştir. Hanehalkları düşük mevduat faizleri, zayıf işgücü ve arazi hakları ve yetersiz sosyal güvenlik ağı gibi zorluklarla karşı karşıya kalmış, tüm bunlar daha düşük gelirlere katkıda bulunmuştur.
Ayrıca, Çin’in vergi sistemi yüksek yatırım ve düşük ücretleri teşvik edecek şekilde yapılandırılmıştır; sermaye kazançları %20 oranında vergilendirilmektedir ki bu birçok diğer ülkeye göre daha düşüktür.
Çin’in tüketicileri gerçekten güçlendirmesi için, birkaç yıl sürecek büyük bir koordineli politika revizyonu gerekecektir. Fathom Consulting’de Çin ekonomisti olan Juan Orts, üretim şirketlerine verilen sübvansiyonların durdurulmasıyla ekonomiyi tüketime doğru yeniden dengelemenin, üretim sektörünün küçülmesi ve yatırımlarda keskin bir düşüş nedeniyle resesyona yol açabileceği konusunda uyarıyor.
Bu risklere rağmen, Pekin’in işletmeler, hükümet ve hanehalkları arasındaki gelir dağılımı mekanizmalarını değiştirmek yerine teşviki finanse etmek için borçlanmaya devam etmesi bekleniyor.
Pettis, Pekin büyüme modelini dönüştürmezse, dengesizliklerin devam edeceği konusunda uyarıyor ve bu durumun Çin’i gelecekte benzer zorluklarla karşı karşıya bırakabileceğini, ancak bu sefer potansiyel aksaklıkları yönetmek için temiz bir merkezi hükümet bilançosundan yararlanamayacağını belirtiyor.
Reuters bu makaleye katkıda bulundu.
Bu makale yapay zekanın desteğiyle oluşturulmuş, çevrilmiş ve bir editör tarafından incelenmiştir. Daha fazla bilgi için Şart ve Koşullar bölümümüze bakın.
